„Masło będziemy mogli kupować od rolnika już w 2015 roku - zapewniła poseł Dorota Niedziela, przewodnicząca Sejmowej Podkomisji ds. sprzedaży bezpośredniej. Komisja wczoraj oceniała postęp w pracach nad projektami nowych rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Zdrowia, które mają ułatwić rolnikom wytwarzanie i sprzedawanie produktów żywnościowych. Chodzi o umożliwienie rolnikowi i legalnego sprzedawania produktów żywnościowych wytworzonych z surowców pochodzących z jego własnego gospodarstwa i sprzedawania ich w gospodarstwie, na targu czy też bezpośrednio do sklepu czy restauracji
Konsumenci poszukujący zdrowej, naturalnej i smacznej żywności lokalnej mają już taką możliwość na Słowacji, w Czechach, Austrii, Francji, Niemczech i innych krajach Unii Europejskiej. Dopiero dzięki nowym rozporządzeniom, konsumenci w Polsce uzyskają możliwość kupowania przetworzonych produktów żywnościowych bezpośrednio od rolnika. Rolnicy będą mogli wyjść z szarej strefy poza kontrolą służb sanitarnych i weterynaryjnych, a konsumenci będą mieli gwarancję, że żywność kupowana od rolnika jest autentyczna i bezpieczna.
Nowe rozporządzenie Ministra Rolnictwa przewiduje dopuszczenie do sprzedaży bezpośredniej (tzn. do konsumenta ostatecznego) produktów pochodzenia zwierzęcego takich jak: tuszki i podroby indyków, gęsi i innych gatunków drobiu, zajęczaków, miodów i innych produktów pszczelich, ryb, żywych ślimaków lądowych, mleka, śmietany, zsiadłego mleka, twarogu, maślanki, serwatki, jajek – i masła. Są wyraźnie wyartykułowane warunki. Surowce muszą pochodzić z własnej produkcji. Precyzowane są limity sprzedaży, np. tygodniowo do 2450 jaj, 1000 litrów mleka, 125 kg twarogu czy też 45 kg masła. Sprzedaż może być prowadzona tylko na terenie województwa, w którym prowadzona jest produkcja i na terenie sąsiadujących województw. Rolnik musi zgłosić powiatowemu lekarzowi weterynarii, że prowadzi sprzedaż bezpośrednią, prowadzić dokumentację w zakresie ilości sprzedaży, wyników badań przeprowadzonych na próbkach żywności oraz spełnienia wymogów bezpieczeństwa.
„Rozporządzenie podkreśla zasadę, że to wytwórca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo sprzedawanej żywności. Wyszliśmy naprzeciwko oczekiwaniom rolników i konsumentów maksymalnego rozszerzenia produktów żywnościowych, które mogą wejść w sprzedaż bezpośrednia” – mówił Marek Nalewajk, wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Uwagi i wnioski otrzymane od 24 organizacji w ramach konsultacji społecznych uwzględniono w nowej wersji rozporządzenia, w tym też od Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, Małopolskiej Izby Rolniczej, Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej, Izby Produktu Lokalnego i Regionalnego oraz Tatrzańskiej Agencji Rozwoju i Promocji Kultury przygotowanych w wyniku konsultacji z rolnikami, którzy zaangażowali się w budowanie lokalnego systemu żywnościowego pn. Produkt Lokalny z Małopolski.
Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa musi jeszcze uzyskać opinię Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Rządowego Centrum Legislacyjnego. Dopiero wtedy projekt może być przesłany do Komisji Europejskiej w formie notyfikacji czyli w celu zweryfikowania zgodności z prawem Unii Europejskiej. Jeśli nie będzie sprzeciwu innych Państw-Członków Unii Europejskiej, rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że produkty takie jak wędliny, wędzone ryby, sery i świeże mięso nie mogą być wprowadzone na rynek w ramach sprzedaży bezpośredniej ponieważ nie są uznawane w prawie Unii Europejską za surowce pierwotne. W Polsce rolnik może wprowadzić na rynek te produkty jeśli ustanowi zakład do prowadzenia działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (tzw. MOL), która jest regulowana innym rozporządzeniem.
W przypadku festynów, targów oraz innych imprez promujących produkty żywnościowe, projekt rozporządzenia przewiduje również możliwość organizowania zbiorowej sprzedaży w formule sprzedaży bezpośredniej. Innymi słowami lokalnie działająca organizacja społeczna, koło gospodyń wiejskich czy też rolnik może sprzedawać produkty innych wytwórców pod warunkiem otrzymania ich pisemnej zgody. Taka sprzedaż może być prowadzona również bez ograniczeń geograficznych. W każdym innym przypadku, rolnik musi osobiście prowadzić sprzedaż.
Prawdziwa rewolucja nastąpi natomiast w wyniku rozporządzenia proponowanego przez Ministra Zdrowia, które zostało właśnie przekazane do konsultacji społecznych. Będą one trwały do 20 września 2014. Do sprzedaży bezpośredniej będą dopuszczone zboża, owoce, ziemniaki, zioła, grzyby uprawne pochodzące z upraw lub hodowli producenta. Nowość polega na tym, że rolnik będzie mógł surowce te wyczyścić, obrać, kroić, mielić, chłodzić, zamrażać, kwasić, kisić i suszyć. Przewiduje się również możliwość wytwarzania i sprzedawania dżemów, konfitur, marmolad, powideł, soków świeżych i pasteryzowanych, przetworów owocowo-warzywnych takich jak surówki, zupy czy oleje. Ponadto będzie można produkować pieczywo, herbatniki, pierniki, wafle, makaroniki i inne pieczywo cukiernicze i półcukiernicze. Warunek jest taki, że surowce muszą pochodzić z własnych upraw.
W obowiązujących aktualnie przepisach możliwa jest jedynie sprzedaż owoców i warzyw w formie pierwotnej. Rolnik nie może aktualnie obrać czy pokroić ziemniaka ze swojego pola i następnie sprzedać go restauracji ponieważ jest to traktowane jako przetwórstwo, które nie może być wykonywane w ramach działalności rolniczej. Do takich czynności, wymagane jest prowadzenie działalności gospodarczej. Nowe rozporządzenie to wszystko zmieni, otwierając zupełnie nowe możliwości produkcji i sprzedaży dla małych wytwórców.
„Wprowadzenie możliwości przetwarzania owoców i warzyw przez rolników będzie miało ogromne znaczenie dla małych gospodarstw, ponieważ konsumenci poszukują wyjątkowych i różnorodnych smaki przetworów domowych w gospodarstwach rolnych, na targach i coraz częściej również w sklepach” – twierdzi Rafał Serafin z Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, który uczestniczy w pracach Podkomisji ds sprzedaży bezpośredniej i od kilku lat propaguje żywność lokalną w Małopolsce.
Transmisja z posiedzenia PodKomisji ds. sprzedaży bezpośredniej w dniu 26.08.2014 - http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/transmisje.xsp?unid=481DCB87B1635BDDC1257D3A0046C88C#podkomisja
Projekty rozporządzeń Ministra Zdrowia oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz dokumenty z przeprowadzonych konsultacji społecznych są dostępne na http://www.fpds.pl/pl/legalna-zywnosc-lokalna
